Genel olarak; ergin olmayan çocuk ana ve babasının velayeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velayet ana ve babadan alınamaz.(MK Md.335) Evlilik devamı süresince anne ve baba velayeti birlikte kullanır. Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık kararı verilmişse hakim çocuğun velayeti hakkında da bir karar verir. Velayeti eşlerden birine verebilir. Çocuğun velayeti taraflardan biri öldüğü taktir de diğerine, boşanma halinde ise hakim çocuğu hangi tarafa bıraktıysa o taraf velayet hakkına sahiptir. Anne baba evli değilse kanun gereği velayet hakkı annededir. Ana;

• Küçük
• Kısıtlı
• Ölmüş
• Velayet kendisinden alınmışsa hakim çocuğun menfaatine göre velayeti vasi atar veya babaya verir.

Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitimi konusunda onun menfaatlerini göz önünde tutarak gerekli önlemleri alır. Çocuğun da anne ve babasını dinleme yükümlülüğü vardır. Ana ve baba, velayetleri çerçevesinde 3. Kişilere karşı çocuğun yasal temsilcisidir.

Çocuğun korunması :

Çocuğun menfaatleri tehlikeye düştüğü taktirde anne ve baba bu durumda bir şey yapamaz ise hakim çocuğun korunması için gerekli önlemleri alır. Bu konuda hakime taktir yetkisi tanınmıştır. Çocuğun bedensel ve zihinsel gelişmesi tehlikede bulunur ya da çocuk manen terk edilmiş halde kalırsa hakim çocuğu ana ve babadan alarak bir aile yanına veya bir kuruma yerleştirebilir. Çocuğun bedensel ve zihinsel gelişiminin tehlikede ve manen terk edilmiş olması şartları birlikte gerçekleşmelidir.  Ancak bu şartlar bulunmasa dahi çocuğun aile içinde kalmasının aile huzurunu onlardan katlanmaları beklenmeyecek  derecede bozması ve durumun gereklerine göre başka çare kalmaması halinde ana ve baba veya çocuğun istemi üzerine hakimin çocuğun ana ve babadan alınarak bir aile yanına veya kuruma verilmesine karar vermesi mümkündür.

Velayetin kaldırılması:

Ana ve babanın velayet hakkının amacına uygun kullanmaması halinde, çocuğun korunması için kanunun öngördüğü önlemlerin yeterli olmaması durumunda, ana ve babanın velayet hakkının kaldırılmasını öngörmüştür. Velayetin kaldırılmasının şartları:

• Ana ve babanın deneyimsizliği, hastalığı, özürlü olması, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerden biriyle velayet görevini gereği gibi yerine getirmemesi
• Ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde ihlal etmesi
• Çocuğun menfaati gerektirdiğinde ana ve babanın yeniden evlenmesi

İlk  2 sebep temel sebeplerdir.

Velayetin kaldırılması sebepleri gerçekleştiği taktirde, velayet hakkı mahkeme kararı ile velayetin kaldırılması sebebinin gerçekleştiren ana veya babadan veya her ikisinden de kaldırabilir. Velayet hakkının ana ve babanın her ikisinden de kaldırılması halinde çocuğa vasi tayin edilir. Velayetin kaldırılması halinde ana ve babanın velayetten doğan hak ve yükümlülükleri sona erer. Ancak ana ve babanın velayete bağlı olan çocukların bakım ve eğitim giderleri karşılama ve nafaka yükümlülükleri devam eder. Bununla birlikte ana ve babanın ödeme gücünün bulunmaması halinde bu giderler devlet tarafından karşılanır.